Myśliwiec P-51 Mustang jest jedną z ikon II Wojny Światowej. Stworzony na zamówienie Królewskich Sił Powietrznych samolot,  po wyposażeniu w budowany na licencji Rolls-Royce’a silnik Packard Merlin V-1650-3, a później V-1650-7, przeszedł do historii jako ten, który powalił Luftwaffe na kolana. Dzięki fenomenalnemu zasięgowi umożliwił Aliantom atakowanie wroga w miejscach, do których wcześniej żaden samolot myśliwski nie mógł dotrzeć. Większość Mustangów z silnikami Merlin (wersje B/C/D/K) trafiła do służby w USAAF, jednak w ramach programu Lend-Lease siły powietrzne państw Brytyjskiej Wspólnoty Narodów (RAF, RAAF, RCAF, SAAF) oraz PSP także otrzymały te samoloty. Jedną z jednostek, które walczyły na Mustangach w czasie wojny był 3. Dywizjon Myśliwski Królewskich Australijskich Sił Powietrznych (RAAF).

Zanim pojawiły się Mustangi

3. Dywizjon RAAF został sformowany 19 września 1916 roku w Point Cook w australijskim stanie Victoria. 25 października wyruszył w drogę do Wielkiej Brytanii, gdzie piloci przeszli szkolenie, a w sierpniu 1917 roku dywizjon (jako 69. Dywizjon Australian Flying Corps) trafił do Francji. Walczył tam do końca wojny, zestrzeliwując 51 samolotów wroga. W styczniu 1918 roku dywizjon otrzymał swoją finalną numerację. Jednostkę rozwiązano w lutym 1919 roku. Jednak już sześć lat później powołano ją ponownie do życia. Głównymi zadaniami tej formacji stały się loty meteorologiczne oraz fotograficzne.

Piloci 3 Dywizjonu, Royal Australian Air Force, biegną do kabin  myśliwców Curtiss Tomahawk IIA do alarmowego startu, kampania w Afryce Północnej, listopad 1941. Zdjęcie: Wikimedia Commons.

Po wybuchu II wojny światowej dowództwo RAAF zorientowało się, że australijskie dywizjony mają za małą silę bojową i zanim wysłało swoje jednostki na front, musiało ja zwiększyć. Ostatecznie 24 lipca 1940 roku 3. Dywizjon RAAF wyruszył na Bliski Wschód, gdzie dotarł 23 sierpnia. Po dotarciu do Egiptu jednostkę wyposażono w samoloty Gloster Gladiator (dwie eskadry) i Westland Lysander (jedna eskadra). 19 listopada 1940 roku jednostka weszła do boju. Piloci szybko zorientowali się, że używane przez nich samoloty nie do końca nadają się do walki na froncie. Jednak już w styczniu do dywizjonu zaczęły przybywać pierwsze Hurricany. Po przezbrojeniu piloci brali udział w walkach z Reggia Aeronautica i Luftwaffe. Po okrążeniu Tobruku przez Afrika Korps, 3. Dywizjon wysłał swoje samoloty na lotnisko wewnątrz linii umocnień, skąd piloci startowali na przechwycenie nieprzyjacielskich wypraw bombowych. W maju dywizjon rozpoczął swoją przygodę w myśliwcami Curtiss P-40, która trwała do listopada 1944 roku. Początkowo były to samoloty w wersji B, na których wziął udział w inwazji na Syrię. Następnie wrócił na front libijski. W grudniu otrzymał nowe samoloty – Curtiss P-40E. Latając na tych samolotach, jednostka wzięła udział m.in. w Bitwie pod El Alamein, a następnie w pościgu za wrogiem, który zakończył się kapitulacją sił Osi w Afryce Północnej. 3. Dywizjon RAAF był jedynym w szeregach Western Desert Air Force, który wziął udział we wszystkich kampaniach w Afryce Północnej.

Tuż przed inwazją na Sycylię jednostka otrzymała nowe myśliwce. Były to ponownie Curtissy, jednak w wersji napędzanej silnikiem RR Merlin.  W 1944 roku Kittyhawki II zamieniono na Kittyhawki IV, na których piloci walczyli do listopada, wykonując, podobnie jak w Afryce, zadania myśliwsko-bombowe.

Przybywają Mustangi

W Operational Record Book (ORB, Książka Lotów Operacyjnych) pod datą 17 listopada 1944 roku możemy przeczytać: „Z dniem dzisiejszym dywizjon wycofany z działań bojowych by piloci mogli zostać przeszkoleni na samolotach Mustang”. Tego dnia 3. Dywizjon RAAF został pierwszą australijską jednostką latającą na tym typie myśliwca. Były to Mustangi III, a dokładnie Mustangi P-51C-1 i C-10 oraz Mustangi IVa (P-51K-1 a potem też  K-5 i K-10).

Loty szkoleniowe trwały do 21 listopada, a już 22 listopada sześć samolotów pod dowództwem S/L Murraya Percivala Nasha DSO, DFC and Bar, wyruszyło na pierwszą misję bojową (w ORB zaznaczono „Special Misson”) osłaniając Lysandera lecącego nad północne Włochy.  Akcja została udaremniona przez Mustangi USAAF, które zestrzeliły Lysandera zanim osłona zdążyła zareagować. Sprawa musiała być poważna, ponieważ miał się nią zająć sąd wojenny. W kolejnych tygodniach, jak tylko pogoda pozwalała, dywizjon wykonywał loty rozpoznawcze, osłonowe oraz, najczęściej, atakował bombami 500-funtowymi cele naziemne tak we Włoszech, jak i na terenach byłej Jugosławii. Śledząc zapisy w ORB jednostki można zauważyć, że jeśli pozwalały na to warunki, piloci wykonywali po dwie-trzy misje jednego dnia. Po lekturze Książki Lotów Operacyjnych można spokojnie stwierdzić, że Mustangi były bardzo aktywnie wykorzystywane aż do końca wojny. 6 maja 1945 roku w ORB pojawił się wpis mówiący: „Wojna zakończyła się na tym teatrze działań wojennych, nie ma potrzeby wykonywania dalszych lotów operacyjnych”. A 8 maja piloci wzięli udział w obchodach „Zwycięstwa w Europie”.

Mustang FB244/CV-V, wiosna 1945.

Mustang III/FB244

Jednym ze schematów malowania wybranych przez firmę Arma Hobby jest samolot North American Mustang III w barwach 3. Dywizjonu RAAF o oznaczeniach CV-V/FB244. Samolot wyprodukowano jako P-51C -1 w zakładach w Dallas. Początkowo trafił do 112. Dywizjonu Royal Air Force po czym, na początku kwietnia 1945 roku, samolot przeniesiono do 3. dywizjonu RAAF, gdzie zastąpił Mustanga III CV-V/KH631 utraconego 3 kwietnia na skutek ostrzału z ziemi.  Na pierwszą misję samolot wysłano 6 kwietnia. Tego dnia W/O Redenbach, wraz z lecącym na Mustangu III/FB299 F/L Edmondsem, wyruszyli na patrol myśliwski, z nadzieją na przechwycenie używanych przez Luftwaffe samolotów odrzutowych. Jednakże patrol zakończył się bez spotkania z nieprzyjacielem. Kolejny lot odbył się 7 kwietnia. W/O Rumsby, wraz z siedmioma innymi pilotami, zaatakował linię kolejową w rejonie Pordenone. Dzień później W/O Redenbach ponownie zasiadł za sterami Mustanga CV-V i wyruszył na bombardowanie celów kolejowych w rejonie Latisana. W kolejnym dniu nasz P-51C wziął udział w dwóch misjach bombowych – w obu przypadkach atakowano zajęte przez nieprzyjaciela zabudowania. W następnych dniach różni piloci zasiadali za sterami Mustanga i wykonywali misje wsparcia sił lądowych, w tym w ramach misji „Cabrank” (polegających na utrzymywaniu w powietrzu samolotów wsparcia, które w każdej chwili można było wezwać na pomoc siłom lądowym walczącym z jednostkami wroga). W tych misjach 3. dywizjon wysyłał najczęściej cztery Mustangi. Dzięki temu można było wykonywać wiele takich zadań w ciągu dnia, np. 13 kwietnia dywizjon wysłał swoje samoloty sześć razy (Mustang FB244 brał udział w dwóch).

Mustang III FB244/OK-F w 450 Dywizjonie RAAF, czerwiec 1945. Zdjęcie ADF serials.

Ostatnią misją na jaką poleciał nasz bohater był patrol w rejonie Triestu 5 maja 1945 roku. Samolot pilotował F/S McDonald. Lot zakończył się bez spotkania z wrogiem. Wkrótce potem samolot przeniesiono do 450. dywizjonu RAAF, w którym służył do momentu rozwiązania jednostki w sierpniu 1945 roku. Następnie myśliwiec trafił do 380. Maintenance Unit. 1 października 1946 roku samolot został zezłomowany.

Malowanie i szczegóły konstrukcyjne

Wszystkie Mustangi używane przez 3. dywizjon RAAF oficjalnie powinny być pomalowane w kamuflaż typu Day Fighter składający się z kolorów Dark Green i Ocean Grey na górnych i bocznych powierzchniach oraz Medium Sea Grey na spodzie. Jednakże samoloty dostarczono fabrycznie pomalowane amerykańskimi odpowiednikami farb używanych przez RAF. Były to następujące kolory: ANA 613 Olive Drab i ANA 603 Sea Grey na powierzchniach górnych oraz ANA 602 Light Grey na spodzie. Należy w tym miejscu podkreślić, że kolory z palety ANA różniły się składem i odcieniem od dostępnych obecnie kolorów z palety Federal Standard.

Jak wspomniano wyżej, Mustang CV-V/FB244 został zbudowany w fabryce firmy North American w Dallas jako P-51C-1 z przydzielonym numerem USAAF 42-103138.  Samolot został dostarczony z fabrycznym kamuflażem wykonanym farbami amerykańskimi z palety ANA. I tutaj pojawia się problem dotyczący układu plam, ponieważ australijscy autorzy podają dwie możliwości:

 1. Kamuflaż wzór „T.O”, w którym dostarczano fabrycznie pomalowane Mustangi (ilustracja poniżej, dzięki uprzejmości Steve McKenzie).

2. Kamuflaż wzór „Firewall” (poniżej, nazwa wzięła się od tego, że na linia podziału koloru zielonego i szarego na przedzie kadłuba przebiegała wzdłuż ściany przeciwogniowej tuż przed kokpitem), malowany farbami RAF.

Znane są tylko dwa zdjęcia Mustanga FB244. Jedno przedstawia go w barwach 3. Dywizjonu, a drugie w barwach 450. Dywizjonu RAAF. Niestety dosyć trudno z nich wywnioskować, który wzór został użyty. Pierwsze jest dość niewyraźne i trudno rozróżnić kolory. Drugie, znacznie wyraźniejsze, ukazuje samolot mający bardzo mocno wypłowiałe kolory. Widać jedynie podział kolorów tuż za kokpitem i w połowie kokardy kadłubowej. Nie ułatwia to sprawy, ponieważ w obydwu wzorach kamuflażu podział barw w tej części kadłuba był bardzo podobny. W Arma Hobby sądzimy, że samolot był przemalowany na kamuflaż „Firewall”, w kolorach RAF. Ostateczną decyzje zostawiamy modelarzom. Kolejną cechą charakterystyczną dla Mustangów III używanych w 3. Dywizjonie RAAF był namalowany na sterze kierunku Krzyż Południa na niebieskim tle. Źródła jednogłośnie podają, że ster pomalowany był na kolor Medium Blue. Oznaczenie to zachowano też w 450. Dywizjonie RAAF.

Inny australijski Mustang III we Włoszech w 1945 roku, KH624/CV-Y.

Samolot nie posiadał typowego dla samolotów RAF w północno-zachodniej Europie pasa Sky na ogonie ani białych pasów malowanych na skrzydłach i statecznikach poziomych tak charakterystycznych dla Mustangów USAAF i RAF działających z Wysp Brytyjskich. Mustangi 3. Dywizjonu RAAF nie miały też pomalowanych na żółto krawędzi natarcia skrzydeł.

Samolot nie posiadał płetwy ogonowej i należał do serii Mustangów B/C, które za rurami wydechowymi miały dodatkowy chwyt gorącego powietrza do gaźnika.

Co ciekawe, większość Mustangów III używanych przez RAAF posiadała oryginalną osłonę kabiny, w przeciwieństwie do Mustangów III używanych przez jednostki RAF w Wielkiej Brytanii, które miały montowane osłony typu Malcolm Hood.

Całości dopełniał czerwony kołpak śmigła – oznaczenie samolotów charakterystyczne dla „Desert Air Force” RAF w Afryce i we Włoszech.

Podziękowania

Artykuł ten nie powstałby, gdyby nie pomoc Steve’a Mackenzie, który udostępnił materiał opisujący Mustangi III w 3. Dywizjonie RAAF.

Bibliografia:

Zobacz jeszcze:

 

  • Model P-51 B/C Mustang™ Expert Set oraz inne w sklepie Arma Hobby link

„Zgłaszam jeden ME 262 zestrzelony” – historia Jerzego Mencla i jego Mustanga III

Zmienne dzieje samolotu P-51C Mustang „Evalina”

Wszystko co chcecie wiedzieć o Mustangu z Arma Hobby i nie boicie się pytać

 

Dominik Sędziak
+ posts

Miłośnik historii walk powietrznych w okresie Bitwy o Anglię, w Afryce Północnej, we Włoszech, nieco zapomnianej Azji Południowo-Wschodniej oraz, w mniejszym stopniu, podczas kampanii francuskiej 1940. W wolnym czasie skleja modele w skali 1/72, a od czasu do czasu w skali 1/48..

This post is also available in: English