Ostatnim, decydującym morskim starciem w Wojnie na Pacyfiku była bitwa o Okinawę. W trakcie tej bitwy Lotniskowce eskortowe US Navy musiały zmierzyć się z falami samobójczych ataków Kamikaze . W tym czasie Lotniskowce Uderzeniowe rozprawiły się z ostatnim, największym pancernikiem Marynarki Cesarskiej – Yamato. Swoją chwilę chwały miał tu mały lotniskowiec eskortowy USS Petrof Bay, którego samoloty były oznaczone charakterystycznym znakiem rozpoznawczym – czterolistną koniczynką.
USS Petrof Bay
Lotniskowiec CVE-80 USS Petrof Bay był lotniskowcem eskortowym klasy Casablanca. Okręt wszedł do służby 18 lutego 1944, i początkowo zajmował się transportem samolotów i personelu na Pacyfiku. Po powrocie do San Diego w maju 1944 przyjął na pokład mieszany dywizjon, Composite Squadron VC-76, składający się z samolotów bombowo-torpedowych TBM Avenger i myśliwców FM-2 Wildcat. Od września tego roku do maja następnego roku wziął udział w czterech kampaniach. Trzy z nich polegały na wsparciu krwawych desantów US Marines na wyspach: Pelelieu (wrzesień 1944), na Iwo Jima (luty 1945) i w ostatniej wielkiej bitwie morskiej wojny – w desancie na Okinawa (kwiecień 1945). Operacje to polegały na zapewnieniu siłom naziemnym wsparcia lotniczego, oraz na osłonie floty przed atakami lotniczymi i morskimi przeciwnika. Inaczej było z operacją na Filipinach, gdzie Lotniskowiec poza standardowym wsparciem Marines wziął udział w walce zespołu lotniskowców eskortowych z silami pancerników i krążowników japońskich koło Wyspy Samar, 25 października 1944.
USS Petrof Bay (CVE-80) 21 czerwca 1944, wschodni Pacyfik, zdjęcie US Navy.
Kampania Filipińska
Historia Bitwy koło Wyspy Samar została opisana w naszym serwisie w opowieści o Lotniskowcu USS Gambier Bay. Bitwa stanowiła kulminacyjny punkt walk desantu na wyspie Leyte. Cztery zespoły japońskiej floty wypłynęły do walki, której celem było zniszczenie floty desantowej. USS Petrof Bay należał wtedy do zespołu lotniskowców eskortowych o nazwie Taffy 1, który nie znalazł się w zasięgu bezpośredniego ognia artylerii japońskich okrętów. Pomimo tego, dla małego lotniskowca dzień ten był również pełen wrażeń. Z samego rana sąsiedni lotniskowiec, USS Santee został trafiony torpedą z okrętu podwodnego I-56. Następnie okręty musiały odeprzeć atak samolotów startujących z Filipin.
W międzyczasie samoloty VC-76 wzięły udział w atakach grupy samolotów z zespołu Taffy 1 na siły nawodne, atakując m.in. pancernik Yamato, inne pancerniki i niszczyciele. Pod koniec dnia Petrof Bay musiał ostro manewrować, aby wyminąć dwie torpedy wystrzelone przez I-56. Tym akcentem zakończył się najcięższy dzień w historii lotniskowca. Kampania wyzwolenia Filipin trwała dalej, ale Petrof Bay nie brał przez pewien czas udziału w bezpośrednim wsparciu sił lądowych. Lotniskowiec został przesunięty do działań eskorty konwojów z zaopatrzeniem dla wojsk. Samoloty z lotniskowca pojawiły się nad polem walki na kilka dni w grudniu (desant na Mindoro) oraz na dłużej w styczniu (Desant na Luzon). Wtedy też załoga okrętu była świadkiem zatonięcia lotniskowca USS Ommaney Bay w wyniku ataku Kamikaze. Płonący lotniskowiec został dobity torpedą z niszczyciela. Po przejęciu 17 stycznia 1945 kontroli przestrzeni powietrznej na Luzonem przez USAAF, zespół lotniskowców eskortowych został wycofany z rejonu walk.
Schemat szyku floty japońskiej 25 października 1944, 10:50, podczas ataku samolotów z VC-76. W centrum atak dwóch TBF-1c: Cdr Jamesa W. McCauleya i Ens. Noah Butt Jra na Yamato. Szkic Mc Cauleya, National Archives via Rick Cline.
Iwo Jima
Wyspa Iwo Jima, położona 650 mil morskich na południe od Tokio była kolejnym celem w amerykańskiej strategii „żabich skoków” w lutym 1945. Lotnisko na wyspie miało być bazą samolotów P-51 D Mustang eskortujących bombowce B-29 startujące z położonych dalej na południe Marianów. Iwo Jima była bardzo silnie broniona przez garnizon Armii Japońskiej, i wsparcie powietrzne sił naziemnych było tu bardzo potrzebne. Oprócz atakowania celów na lądzie samoloty z VC-76 prowadziły patrole myśliwskie (CAP) i przeciw okrętom podwodnym (ASP). Ataki Kamikaze nasilały się i ich ofiarą padł lotniskowiec uderzeniowy USS Saratoga przydzielony do zespołów lotniskowców eskortowych. Został on uszkodzony przez cztery trafienia pilotów samobójców. Kolejnym celem był lotniskowiec USS Bismarck Sea zatopiony przez Kamikaze . Szczęśliwie USS Petrof Bay nie poniósł żadnych strat w tej bitwie, ale też nie zgłosił zestrzeleń. Po zakończeniu walk na Iwo Jima lotniskowiec pożegnał się z dywizjonem VC-76 i na jego miejsce przyjął nową jednostkę VC-93, z która wyruszył na ostatnią kampanię, na Okinawę.
FM-2 Wildcat, samoloty z eskadry VC-93 na pokładzie USS Petrof Bay, 25 marca 1945 podczas przygotowania desantu na Okinawę. W tle dobrze widać zbiornik paliwa w kolorze białym, z reguły samoloty przenosiły go tylko pod jednym skrzydłem.
Okinawa – Ostatnie Starcie
Okinawa, wyspa w archipelagu Ryu-Kyu, była ostatnim etapem „żabich skoków” przed inwazją Japonii. Był to pierwszy cel należący administracyjnie do Cesarstwa jako osobna prefektura, położona 340 mil morskich na południe od wschodniego krańca wysp macierzystych. Lądowanie na wyspie nastąpiło 1 kwietnia 1945, ale bombardowania zaczęły się kilka dni wcześniej. Jak można się było spodziewać, sprowokowało to kontratak ostatnich sił floty cesarskiej, z pancernikiem Yamato. Zadanie pokonania zespołu floty przypadło lotniskowcom uderzeniowym. Lotniskowce eskortowe, obok wsparcia jednostek naziemnych miały zmierzyć się z falami Kamikaze .
VC-93 na pokładzie USS Petrof Bay wyposażona była w bombowce torpedowe TBM Avenger i myśliwce FM-2 Wildcat. Te ostatnie należały już do ostatnich serii, z zaczepami do rakiet z głowicami 5 calowymi HVAR. Pozwalało to Wildcatom atakować cele naziemne i morskie z siłą ognia niszczyciela.
Jeszcze przed desantem na Okinawie, w hangarze USS Petrof Bay miał miejsce nieszczęśliwy wypadek. Podczas czyszczenia karabinów maszynowych FM-2 zbrojmistrz AOM Manford K. Withmer nieopatrznie nacisnął spust uzbrojenia. Samolot na którym pracował miał skrzydła złożone do tyłu, i pociski z km-ów przeszły przez pokład hangaru i zraniły czterech marynarzy spożywających posiłek w mesie poniżej. Withmer został ukarany za zaniedbanie służby degradacją o jeden stopień i grzywną 150 $. Wydarzenie to pokazuje niebezpieczeństwa codziennej służby na lotniskowcach.
Najskuteczniejszy pilot myśliwski VC-93, Lt (jg) Heatherly Foster był pierwotnie pilotem TBF-1c Avenger. Na zdjęciu pozuje z załogą: S. Orlowski (strzelec) & ARM/1c Roger W. Goodwin (radiooperator). Zdjęcie Bill Gonyo/NavSource.
Pokonać Kamikaze
Kamikaze, po japońsku „Boski Wiatr” to taktyka ataków samobójczych nawiązująca w swej nazwie do XIII wiecznego tajfunu, który rozgromił flotę desantową Mongołów. Przyczyna zastosowania tej taktyki było utracenie przez Marynarkę Cesarską wyszkolonych pilotów w walkach w latach 1942-43 i utrata lotniskowców w 1944 roku. Do walki wysyłano słabiej wyszkolonych pilotów w eskorcie pozostałych w służbie asów. Pierwsze ataki Kamikaze miały miejsce w trakcie walk na Filipinach w październiku 1944. Kulminacyjnym momentem działań pilotów samobójców była Bitwa o Okinawę, kiedy łącznie Japończycy wysłali do walki ponad 1500 maszyn. Kamikaze nie były tu już tylko pomocniczym, ale jednym z głównych środków walki z przeciwnikiem.
Pomysł na zwalczenie ataków samobójczych należał do Cmdr. Jimmiego Thacha. Był on słynnym dowódca VF-3 z USS Yorktown w Bitwie o Midway. Wtedy to prowadzona przez niego szóstka F4F-4 Wildcat związała walką ok. 15-20 myśliwców Zero stosując autorski manewr, „przeplatankę Thacha. Thach po tej bitwie już nie latał bojowo. Był doradca taktycznym dowództwa US Navy. Opracowana przez niego taktyka obrony przed Kamikaze, tzw. „Big Blue Blanket”, opierała się m.in. na uzyskaniu większej świadomości sytuacyjnej na polu walki. Nie wystarczało już samo naprowadzanie radarowe myśliwców przez lotniskowce. US Navy miała widzieć dalej niż pozwalał na to zasięg radarów z wielkich jednostek. Zewnętrzny pierścień dozoru, 50 mil morskich od sił desantu zapewniało 15 pikiet niszczycieli wyposażonych w radary do kontroli przestrzeni powietrznej. Pozwalały one wcześniej namierzyć formacje samolotów nadciągające z macierzystych Wysp Japońskich. To właśnie pikiety były pierwszym celem samobójczych ataków i były dodatkowo wsparte niszczycielami lub barkami desantowymi z zwiększona liczba działek plot. Osłonę z powietrza zapewniały im lotniskowce eskortowe. W trakcie Bitwy o Okinawę większość z 11 zatopionych niszczycieli stanowiły okręty z pikiet. Dzięki zastosowaniu „Big Blue Blanket” walka z Kamikaze rozegrała się z dala od zespołu lotniskowców.
A Ki-43 IIIa, pilotowany przez por. Toshio Anazawa z podwieszona bombą 250 kg. Samolot, żegnany przez uczennice, staruje z lotniska Chiran do ataku na Okinawę, 12 kwietnia 1945. Zdjęcie Wikipedia
Największe nasilenie ataków nastąpiło 6 kwietnia podczas operacji Ten-Go, kiedy w kierunku Okinawy płynął pancernik Yamato, oraz 12 kwietnia. W obydwóch tych dniach piloci Wildcatów z USS Petrof Bay skutecznie zwalczali ataki pilotów-samobójców.
6 kwietnia 1944
Tego dnia zaraz po 13:30 patrol bojowy czterech FM-2 z USS Petrof Bay zajął pozycję nad wysepką Ie-Shima. To co miało być tylko dozorem myśliwskim okazało się starciem z formacją 335 samolotów, bombowców, myśliwców i Kamikaze wysłanych w kierunku floty inwazyjnej.
Pierwszy do akcji wszedł Lt (jg) Heaterly Foster. Był on jednym z sześciu pilotów TBM Avenger przeszkolonych na myśliwce FM-2 Wildcat z personelu VC-93. W pierwszym starciu zestrzelił on bombowiec nurkujący Aichi D3A Val kierujący się w dół na lotniskowiec eskortowy. Następnie cała formacja zwarła się grupą A6M Zero i swoje zwycięstwa uzyskali Lt Robert Meyers i Lt (jg) James Tuttle. W tym czasie Foster i czwarty z klucza Lt (jg) Donald Sherlock ostrzelali bezskutecznie kolejne Zera. Już chwilę potem Sherlock powetował sobie niepowodzenie strącając bombowiec Val nurkujący w kierunku amerykańskich okrętów. Walka jednak nie dobiegła jeszcze końca. Lt Meyers, zastepca dowódcy VC-93 dostrzegł kolejne Zero sunące na wysokości zaledwie 500 stóp nad wodą. Zaatakował je od czoła i zestrzelił. Kiedy po zwycięstwie wspinał się na pułap patrolowy dostrzegł bombowiec Val nurkujący na niszczyciel. Nie bacząc na ogień przeciwlotniczy okrętu, zaatakował Kamikaze na pułapie 500 stóp i z odległości zaledwie 100 stóp zestrzelił go ogniem karabinów maszynowych. Przeciwnik spadł do wody zaledwie 15 stóp od burty swojego celu.
FM-2 Wildcat, samolot pilotowany przez Lt (jg) Heatherly Fostera z VC-93/USS Petrof bay, z oznaczeniem jednego zestrzelenia z 6 kwietnia 1944, przed lotem 12 kwietnia, kiedy uzyskał trzy kolejne zestrzelenia. Malował Zbyszek Malicki.
12 kwietnia 1944
Jeżeli walki z szóstego kwietnia były już dużym sukcesem VC-93, to kolejna starcie sześć dni później było nim jeszcze bardziej. W południe formacja ośmiu FM-2 Wildcat wystartowała na partol myśliwski. Pierwsza grupa czterech maszyn ustawiła się na pozycji 15 mil morskich na północ od Okinawy. Druga, dowodzona przez Lt (jg) Roberta Sullivana zajęła wysuniętą pozycje 7 mil na północ od linii pikiet.
Sekcja Sullivana w obronie pikiety
Wkrótce w kierunku Okinawy nadleciała rozciągnięta kolumna czterech bombowców Aichi D3A Val. Zespół Sullivana zaatakował ich z boku. Pierwsze zwycięstwo uzyskał Lt Ralph Friedrich, dwa następne Sullivan i ostatnie z nich Ensign Robert Parsons. Po wykończeniu przeciwnika wrócili do patrolowania i zobaczyli dwa kolejne samoloty. Friedrich zestrzelił prowadzący bombowiec Val, a chwile potem Parsons pokonał myśliwiec Ki-43 Oskar. Nie był to koniec akcji bojowej, bo zaraz po powrocie na pozycje patrolowania Friedrich zobaczył Zero wykonujące atak samobójczy na okręt desantowy LCI i zestrzelił go zanim ten trafił w swój cel. Samoloty przeciwnika nadlatywały nieprzerwanie. Lt (jg) Heatherly Foster przechwycił chwilę potem bombowiec Val i zestrzelił go w szybkim ataku. Kiedy wrócił na pozycję skrzydłowego Parsonsa, kolejny Kamikaze , tym razem Ki-43 Oskar zaczął atakować amerykański niszczyciel. Zaraz po jego zestrzeleniu Foster wrócił na pozycje aby zobaczyć jeszcze jednego Kamikaze , tym razem A6M Zero, atakującego niszczyciel. Samolot był już przechwytywany przez F4U Corsair, ale ten przestrzelił cel. Foster zareagował błyskawicznie i zestrzelił Zero zanim ten zdołał trafić w niszczyciel.
FM-2 Wildcat z USS Petrof Bay, kwiecień 1944, malował Marcin Górecki, Kroghul Factory.
Zmienne losy pierwszej sekcji
Tymczasem pierwsza sekcja czekała na przeciwnika na wysokim pułapie 18 000 stóp. Wysokość była niekorzystna dla FM-2, samoloty miały najlepsze osiągi na niskim pułapie. Lt Lewis Lieb i jego skrzydłowy Lt (jg) Robert Reid zauważyli Ki-44 Tojo atakowany bezskutecznie przez grupę F4U-1D Corsair. Wspólnie zaatakowali go z dwóch stron i uzyskali grupowe zestrzelenie. Kiedy Tojo spadał z wysokiego pułapu do wody, druga para tej sekcji, Ens Charles Janson i Ens Paul Baumgartner obserwowali kolejne Ki-44 atakowane przez Corsairy. Jeden z Japończyków uchylił się od ataku i wskoczył na ogon Jansonowi. Kolega z pary przyszedł na pomoc i uszkodził napastnika. Kiedy Janson zwrócił się w kierunku uciekającego Tojo, zderzył się z atakującym z drugiej strony Corsairem. Pilot tego drugiego ratował się skokiem ze spadochronem, Janson zginął w rozbitym FM-2 (BuNo 55260). Baumgartner zszedł na wysokość 7000 stóp starając się zobaczyć co stało się z jego kolegą. Wtedy został ostrzelany przez kolejnego Tojo, który natychmiast uciekł dalej kiedy FM-2 wyszedł szybkim zwrotem na jego ogon. Wildcat (BuNo 73803) z trudem ciągnął z uszkodzonym silnikiem i rozbitą tablica przyrządów. Pilot postanowił lądować awaryjnie obok niszczyciela, ale został wzięty za Kamikaze . Ostrzelany błyskawicznie wodował i wkrótce został podjęty przez niszczyciel. Na jego pokładzie przeżył dwa kolejne ataki Kamikaze .
FM-2 Wildcat, BuNo 74224/7, samolot pilotowany przez Lt. (jg) Ivana E.Scherer’a kapotował na pokładzie USS Petrof Bay po nieudanym zaczepieniu haka do lądowania, 16 kwietnia 1945, g. 15:47. Zdjęcie US Navy.
Bitwa o Okinawę była ostatnią w której wziął udział lotniskowiec eskortowy CVE-80 Petrof Bay. Z końcem maja został wycofany na tyły, VC-93 został wymieniony na nową jednostkę VC-90, która odbyła na jego pokładzie szklenie. Dalsze losy to naprawy okrętu, i zadania transportowe po zakończeniu wojny.
Mogą Cię zainteresować
- Modele i akcesoria do FM-2 Wildcat w sklepie Arma Hobby link.
- Rick Cline. „Escort Carrier WWII: War in the Pacific on the aircraft carrier USS Petrof Bay”. RA Cline Publishing. July 1, 1998.
- Zdjęcia USS Petrof Bay – NavSource link.
This post is also available in:
English
